Van OR naar PVT

Het kan gebeuren dat uw organisatie stevig inkrimpt. Dan kan het voorkomen dat de omvang van de organisatie onder de 50 werknemers zakt en een ondernemingsraad dus niet meer verplicht is. Betekent dit dat de OR in uw organisatie automatisch ophoudt te bestaan of wordt omgezet in een personeelsvertegenwoordiging (PVT) of kan dat niet zomaar? Wat zijn de eisen vanuit wetgeving en cao en hoe gaat dit in zijn werk?

Bij een kleine organisatie van minder dan 50 werknemers zijn er drie soorten medezeggenschapsorganen mogelijk: de ondernemingsraad (OR), de personeelsvertegenwoordiging (PVT) en de personeelsvergadering (PV). Bij meer dan 50 werknemers is een organisatie wettelijk verplicht een OR in te stellen. Daalt het aantal werknemers onder de 50 dan kan vrijwillig een OR in stand worden houden.

Let wel op: sommige cao’s stellen een OR ook verplicht bij 10-50 werknemers. Raadpleeg dus altijd eerst de cao wanneer het aantal werknemers onder de 50 daalt.

Vrijwillige OR of PVT

Daalt het aantal werknemers onder de 50 dan kunt u ervoor kiezen vrijwillig een OR in stand worden houden. Bij een vrijwillig ingestelde OR gelden gewoon de spelregels uit de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Wilt u af van de OR wanneer het aantal werknemers onder de 50 zakt? Dan moet de OR omgevormd worden tot een PVT. Een organisatie is immers verplicht een PVT in te stellen als een meerderheid van de werknemers daar om vraagt. Is er geen belangstelling onder het personeel voor een PVT, dan kunt u volstaan met een tweejaarlijkse personeelsvergadering (PV). Meer informatie over de verschillen tussen een OR, PVT en PV vindt u hier.

Let op: De OR houdt niet direct op te bestaan wanneer het aantal medewerkers onder de 50 zakt. De OR maakt de zittingsperiode helemaal af. Ook moet u aannemelijk maken dat de daling van het personeelsaantal structureel is.

Bevoegdheden PVT

De PVT heeft minder rechten dan de OR. In het algemeen gelden de rechten en plichten uit de WOR, maar er zijn beperkingen. Zo is de PVT wettelijk niet verplicht een reglement op te stellen zoals de OR. Ook kan de PVT alleen met toestemming van de bestuurder commissies instellen, zo staat in artikel 35c lid 5 van de WOR.

Een ander belangrijk verschil is dat er voor PVT’s geen wettelijk minimum van uren voor vergaderen en onderling beraad en dagen voor scholing geldt, zoals dat wel het geval is bij de OR. En er is voor meer zaken vooraf toestemming van de bestuurder nodig. Hierover u afspraken te maken met de PVT te maken (artikel 18 uit de WOR). De PVT heeft een beperkt adviesrecht, instemmingrecht en informatierecht in vergelijking met de OR. U hoeft bijvoorbeeld de informatie niet schriftelijk aan de PVT te geven. Benieuwd naar de exacte bevoegdheden van de PVT? Bekijk daarvoor deze checklist.

De toekomstige PVT kan ook meer bevoegdheden krijgen, zelfs die van de ‘oude’ OR. Hierover moet de bestuurder samen met de PVT afspraken vastleggen.

Stappenplan omvorming naar PVT

Wanneer alle betrokkenen het erover eens zijn dat het beter voor de werknemers en de organisatie is om de OR om te vormen tot een PVT dan is het maken van een stappenplan tot omvorming aan te raden. Naast de eerder genoemde afspraak over de bevoegdheden gaat het ook om de verkiezingen en installatie, het aantal zetels en de werkwijze. In een inleiding van het stappenplan kan een verhaal over de voordelen van een PVT boven een OR worden opgenomen. Bijvoorbeeld dat een PVT minder procedureel is en dat er mogelijk meer ruimte is voor een open discussie en ‘lossere’ overlegvergadering.

In praktijk richt u een voorbereidingscommissie op die dit gaat uitwerken. Het eerste wat de werkgroep vaak gaat doen, is het maken van een concept PVT-reglement dat door de verschillende betrokkenen wordt besproken. In dat reglement worden alle afspraken rond werkwijze, verkiezingen, informatie en vergaderingen opgenomen, zodat de organisatie met één allesomvattend document kan volstaan. Nadat die is vastgesteld, wordt de verkiezingsprocedure in gang gezet. Snel een reglement op maat maken? Kijk daarvoor op www.or-reglement.nl.

Verkiezingen PVT

Om te komen van de ‘oude’ OR tot een nieuwe PVT is het zaak de PVT goed op te zetten en dat begint meestal met het organiseren en houden van verkiezingen. Een stappenplan kan daarbij helpen. De eerste stap is het maken van een PVT-reglement en vervolgens gaat de verkiezingsprocedure in werking. Daarna geeft u informatie over de PVT en hoe de verdere procedure verloopt. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een personeelsbijeenkomst. Regelmatige communicatie is in ieder geval belangrijk. Na het zoeken naar kandidaten wordt er een kandidatenlijst opgesteld. De volgende stappen zijn de verkiezingen en de installatie van de PVT. Daarna kan de PVT aan het werk. De PVT volgt scholing om zijn taak in de vingers te krijgen.

Bij de omvorming van OR naar PVT is een regelmatige, zowel schriftelijk als mondelinge, communicatie naar de medewerkers van belang. Het is belangrijk dat voor werknemers duidelijk is dat een PVT niet persé minder is dan een OR en er alles aan gedaan wordt om een volwaardig medezeggenschapsorgaan te maken.