SER adviseert modernisering RI&E en arbozorg

Werkgevers moeten meer rekening houden met diversiteit op de werkvloer als het gaat om gezond en veilig werken. Arbobeleid is nu nog te vaak gebaseerd op de ‘standaard’ van een jonge, witte man en niet op vrouwen, ouderen en mensen met een niet-Nederlandse achtergrond. Dus moet er meer aandacht komen voor verschillende groepen werknemers in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Een op de drie organisaties heeft de risico’s niet goed in kaart en het gaat vooral mis waar gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen.

Arbovisie 2040

Dat schrijft de Sociaal Economische Raad (SER) in het advies ‘Gezond en veilig werken door effectieve regels en preventie’ aan het kabinet van 28 mei. Het advies is deel 2 van de Arbovisie 2040 en schetst eerst de veranderende werkprocessen, arbeidsomstandigheden en veiligheids- en gezondheidsrisico’s door onder meer technologische ontwikkelingen als AI en robotisering en demografische veranderingen als een meer divers, maar ook vergrijzend personeelsbestand. Dus wordt het tijd de bestaande arboregelgeving te moderniseren en de preventieve arbozorg te verbeteren, aldus de SER.

Modernisering RI&E en ARI&E

De SER komt tot de volgende aanbevelingen als het gaat om modernisering van arboregels rond gezondheids- en veiligheidsrisico’s:

Evalueer de bestaande regelgeving rond de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en pas die zo nodig aan – zonder afbreuk te doen aan het beschermingsniveau van werknemers.
Evalueer de aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie (ARI&E) voor bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen en neem daarbij de ervaringen van de arbeidsinspectie mee.
Maak onderscheid in de verschillende oorzaken van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en diversifieer de aanpak.
Actualiseer en specificeer de normstelling en grenswaarden voor gezond en veilig werken. De huidige normen zijn soms verouderd en komen ze niet meer overeen met recente wetenschappelijke inzichten. Specificeer ze naar mannen en vrouwen, die verschillen in gevoeligheid voor sommige stoffen.
Onderzoek hoe registraties van blootstelling aan gevaarlijke stoffen transparanter en efficiënter gedaan kunnen worden. Maak daarbij de kennis de impact van gevaarlijke stoffen beter toegankelijk, zodat organisaties zelf de risico’s beter in kaart kunnen brengen. Daar ligt ook een rol van voorlichting door de arbeidsinspectie.
Onderzoek de mogelijkheid voor een bestuursrechtelijke ketenaansprakelijkheid voor arbeidsomstandigheden.
Verruim het bereik van de Arbowet in bepaalde situaties uit naar oud-werknemers en sollicitanten.

Verbetering arbozorg

Het tweede thema is de arbodienstverlening rond preventie. De SER adviseert daarbij de volgende maatregelen:

Vergroot de toegankelijkheid van de arbeidsgerelateerde zorg.
Vergroot de inzet van de bedrijfsarts als het gaat om preventie.
Vergroot de rol van de kerndeskundigen naast de bedrijfsarts.
Verbeter de aansluiting tussen de bedrijfsgezondheidszorg en de reguliere zorg.
Verhelder de preventieverplichtingen in het basiscontract in de Arbowet.
Verbeter de naleving van de regels rond preventieve arbozorg.
Evalueer de maatwerkregeling rond arbodienstverlening.
Stimuleer de rol die verzekeraars kunnen bieden bij preventie.
Versterk de expertise over kosten en baten van preventie.
Stimuleer werkgevers en werknemers fiscaal als ze breed inzetten op preventie.

Overleg werkgever en werknemers

Werkgevers moeten werknemers betrekken bij de RI&E en arbozorg. Ondernemingsraden hebben instemmingsrecht bij wijzigingen in het arbobeleid volgens de Arbowet en de Wet op de ondernemingsraden (WOR) en de OR moet ook volgens de WOR toezien op de naleving van de regelgeving rond arbeidsomstandigheden. Toch wordt de rol van de ondernemingsraad slechts één keer genoemd in het vuistdikke SER-advies. In een eerder voorstel van het vorige kabinet waren er nog allemaal plannen voor de versterking van de rol van de OR, bijvoorbeeld met een verplichte arbocommissie in elke organisatie. Daar is nu niets meer van terug te vinden.