Wokakkoord zwaar onder druk

Werkvisa voor Aziatische koks worden op grote schaal misbruikt. Volgens de Arbeidsinspectie is er gesjoemeld met diploma’s, de gespecialiseerde sushi-chef blijkt geen sushi te kunnen maken en staat gewoon achter de frituur. Na afloop van het visum verdwijnen veel koks in de illegaliteit. Daarmee staat de toekomst van het zogenaamde Wokakkoord, een versnelde route voor het afgeven van werkvisa voor Aziatische koks, zwaar onder druk.

Papieren kwalificaties

Op basis van het Wokakkoord dat voormalig Minister Asscher van Sociale Zaken in 2014 met de sector sloot, krijgen gediplomeerde chefs uit onder meer China gemakkelijk een werkvisum. Voorwaarde is dat een restaurant aangeeft voor welke keuken, op welk niveau en met welke specialiteit een kok nodig is en de vacature eerst via het UWV uitzet. Als er geen (goede) reacties komen, dan mogen restaurants een bemiddelingsbureau in China inschakelen. Tot slot controleert de IND de papieren kwalificaties van de kandidaat en verleent het werkvisum.

Slapen in de keuken

Zo zijn er de afgelopen vijf jaar 5.000 werkvisa door het IND afgegeven. De Arbeidsinspectie heeft naar aanleiding van onder meer een eerdere publicatie van onderzoeksplatform Investico een groot aantal onderzoeken gedaan naar de praktijk van het Wokakkoord in Aziatische restaurants. Bijna alle restaurants blijken de regels te overtreden. De werktijden zijn te lang, de arbeidsomstandigheden zijn ronduit slecht en de loonbetaling is vaak te laat of zelfs ontbrekend. Sommige koks slapen op de werkvloer of moeten hoge huren betalen voor een woning van de baas.

Roulerende netwerken

Een van de voorbeelden is een restaurant met tien zitplaatsen dat maar liefst 25 werkvisa heeft aangevraagd. De koks rouleren snel. Na twee jaar (de looptijd van het visum) stappen ze over naar een ander restaurant, dat een nieuwe vergunning aanvraagt. Na vijf jaar komen de arbeidsmigranten in aanmerking voor een vaste verblijfsstatus. De Arbeidsinspectie vermoedt dat het om georganiseerde netwerken gaat. De ernstigste zaken van mensensmokkel en uitbuiting worden voor vervolging overgedragen aan het Openbaar Ministerie.

Praktijktoetsen

In een reactie in NRC op 6 mei zegt Liping Lin, voorzitter van de Vereniging Chinese-Aziatische Horeca Ondernemers (VCHO), de signalen niet te herkennen en niet op de hoogte te zijn van de bevindingen van de Arbeidsinspectie. De vereniging wil graag in gesprek en kijken hoe misstanden voorkomen kunnen worden, bijvoorbeeld met praktijktoetsen over de vaardigheden van de koks.