Handhaving werken met zzp’ers per 1 januari aangescherpt

De belastingdienst gaat met ingang van 1 januari 2026 weer volledig handhaven op de Wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). Ook al is de aard van de arbeidsrelatie – is iemand in loondienst of zzp’er – in veel gevallen nog steeds niet simpel te beantwoorden. Dat betekent dat de fiscus ook weer meteen boetes kan opleggen en niet meer eerst een waarschuwing hoeft te geven voordat ze de boeken bij een werkgever komen controleren. De boetes gaan overigens alleen over schijnzelfstandigheid van zzp’ers vanaf 1 januari 2026, niet over daarvoor.

Einde van de ‘zachte landing’

Een verlenging van de ‘zachte landing’, waar de Tweede Kamer in een breed aangenomen motie om heeft gevraagd, zit er niet in. Die zachte landing betekende in 2025 dat de fiscus wel een naheffing van verschuldigde loonbelasting en premies kon opleggen, maar nog geen boete. En dat de werkgever eerst een waarschuwing krijgt voordat de belastingdienst een boekenonderzoek doet. De zachte landing was een gevolg van het opheffen van het handhavingsmoratorium tussen 2026 en 2024. In die jaren controleerde de fiscus niet op de aard van de arbeidsrelatie, tenzij er sprake was van kwade opzet of het niet opvolgen van ‘aanwijzingen? van de belastingdienst.

Modelovereenkomsten wel geldig

Wel blijven alle eerder goedgekeurde modelovereenkomsten geldig. Ze worden automatisch verlengd tot en met 31 december 2029. Valt een opdrachtverlening aan een zzp’er dus onder zo’n modelovereenkomst, dan is er dus geen sprake van een grondslag voor naheffing van belasting en premies of van het opleggen van boetes.

Onduidelijkheid over arbeidsrelatie

Het is nog steeds niet duidelijk hoe de arbeidsrelatie precies gedefinieerd moet worden. Er zijn twee wetsvoorstellen in behandeling bij de Tweede Kamer over de aard van de arbeidsrelatie: de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties van het kabinet en de Zelfstandigenwet als initiatiefwet van een deel van de Tweede Kamer. Afhankelijk van de uitslag van de verkiezingen wordt pas duidelijk welk wetsvoorstel uiteindelijk de eindstreep haalt. Tot die tijd is de handhaving op basis van de oude wet DBA.