Rechten en plichten van werkgever en werknemer bij chronische ziekte

Wat kan je doen als je een zieke werknemer hebt aangenomen of op het punt staat er één aan te nemen? Het aannemen van iemand die ziek is, brengt financiële risico’s met zich mee. Toch is een (chronisch) zieke werknemer niet altijd arbeidsongeschikt. Welke rechten en plichten hebben werknemers en werkgevers bij chronische ziekte? Mag je bijvoorbeeld vragen naar de gezondheid van (potentiële) werknemers? En hoe lang kan je gebruikmaken van een ziektewetuitkering?

No-riskpolis Ziektewet

Check of een werknemer onder de no-riskpolis van de Ziektewet valt. Dit is een regeling die de werknemer zelf aanvraagt. Hierdoor kan je bij ziekte van de werknemer een ziektewetuitkering krijgen als de werknemer ziek wordt. Je hoeft dan geen hogere premie te betalen voor de Ziektewet, ook niet als een WIA-uitkering krijgt.

Na twee maanden dienstverband mag je werknemers expliciet vragen of ze onder de no-riskpolis van de Ziektewet vallen. Werknemers zijn verplicht om eerlijk te antwoorden, maar hoeven geen details over een ziekte te geven.

Ziektewetuitkering

De ziektewetuitkering wordt betaald als de werknemer ziek wordt binnen vijf jaar vanaf de start van zijn dienstverband, of vanaf de toekenning van een WIA-uitkering. De no-riskpolis is in principe vijf jaar geldig. In bijzondere gevallen kan een werknemer een verlenging van nog eens 5 jaar aanvragen (bijvoorbeeld als hij al een ernstige ziekte had). De no-riskpolis geldt langer dan 5 jaar en zolang de werknemer in dienst is, als de werknemer een Wajong-uitkering heeft of had, een WSW-indicatie heeft, onder de doelgroep banenafspraak valt of een arbeidsbeperking heeft en is opgenomen in het doelgroepregister.

Gerichte vragen stellen

Werkgevers kunnen wel bepaalde vragen stellen tijdens de sollicitatie om erachter te komen of iemand fit genoeg is om zijn werk goed uit te voeren. Omschrijf bijvoorbeeld duidelijk uit welke taken en verantwoordelijkheden een functie bestaat, en vraag de sollicitant of hij dit kan doen. Als een sollicitant kan voorzien dat een ziekte het uitoefenen van de werkzaamheden nu of binnenkort ingrijpend en langdurig kan belemmeren, geldt er een meldingsplicht en moet hij dat doorgeven.

Privézaak

Vanwege de Algemene Verordening Gegevensbescherming mag de werkgever niet (direct of indirect) vragen naar de gezondheid van werknemers. Dit is een privézaak, of het nu gaat over klachten in het heden of in het verleden. Er is één uitzondering: bij functies waarvoor een zogenaamde aanstellingskeuring (een medische keuring) nodig is. Maar dit geldt alleen bij beroepen die risico’s kunnen opleveren voor de gezondheid of veiligheid van de werknemer zelf of anderen. Denk aan beroepsmilitairen, treinmachinisten en brandweer- en politiemensen. Voor werknemers die in deze sectoren werken is een medische keuring bij wet geregeld. Als deze nodig is, moet dat ook duidelijk in de vacature staan. Vragen naar stressklachten mag dus meestal niet en de werknemer is hoeft niet te antwoorden.

Bij functies waarvoor een aanstellingskeuring verplicht is, mag de werkgever expliciet vragen naar de gezondheid van de sollicitant.