Checklists
Laatst gewijzigd op: 27 augustus 2012

Help Inspectie SZW komt langs!

Als het gaat om de gezondheid en veiligheid van werknemers bestaan er tal van regels en wetgeving. Dat weet u als HR-professional als geen ander. In uw organisatie is alles dan ook helemaal op orde. Toch kan er onverhoopt een inspecteur van Inspectie SZW voor de deur staan. Wat kunt u van zo’n bezoek verwachten? Wat zijn de consequenties als de inspecteur toch een overtreding waarneemt en wat is daarbij uw rol?

Arbeidsinspectie

Strikt genomen bestaat de Arbeidsinspectie niet meer. Sinds 1 januari 2012 is de Arbeidsinspectie samengegaan met de Inspectie Werk en Inkomen en de SIOD in de nieuwe Inspectie SZW. Voor u maakt dit weinig verschil. Bij bedrijfsongevallen, klachten van werknemers of routinecontroles kunt u nog steeds een bezoek van de arbeidsinspecteur verwachten.

Het belangrijkste doel van de arbeidsinspectie is ervoor te zorgen dat de regels rond veiligheid en gezondheid van werknemers worden nageleefd. Ook controleert de inspectie organisaties op vormen van arbeidsmarktfraude, zoals illegale tewerkstelling en betaling onder het minimumloon.

Risico

Het risico op bedrijfsongevallen is in de ene sector veel hoger dan in de andere sector. Dat weet de arbeidsinspectie ook. De meeste inspecties vinden daarom plaats bij organisaties waar het risico op overtreding van de regels het grootst is. Daaronder vallen organisaties in sectoren waar bedrijfsongevallen relatief gezien vaak voorkomen en organisaties in sectoren waarvan bekend is dat de regels slecht worden nageleefd.

Ook organisaties die in het verleden wel eens de fout zijn ingegaan en organisaties waarover klachten zijn binnengekomen behoren tot het werkveld van de inspecteur.

Valt u niet in de risicocategorie, dan hoeft u geen inspectie te vrezen.

Bezoek

Een bezoek van de inspecteur van de Inspectie SZW betekent dat er gecontroleerd gaat worden. De inspecteur heeft recht om alle plaatsen waar arbeid wordt verricht te bezoeken en hij mag bij iedereen op het werk informatie verzamelen. Daarnaast heeft de inspecteur toegang tot veel gegevens zoals administratieve gegevens, loongegevens, identiteitsgegevens en werktijdenregistraties. De inspecteur mag kopieën maken van deze documenten, foto’s maken van de werkomgeving en ook mag de inspecteur monsters meenemen van de werkplek.

De ondernemingsraad

Als uw organisatie een ondernemingsraad (OR) heeft, dan zal de arbeidsinspecteur de OR uitnodigen hem te vergezellen tijdens een controle.  De inspecteur zal de OR vragen naar Arbo– en werktijdknelpunten. Dit kan eventueel onder vier ogen. Tijdens de inspectie besteedt de inspecteur daar dan extra aandacht aan.

Boete

De inspecteur heeft de bevoegdheid om bij misstanden een boete uit te schrijven. Deze boete kan oplopen tot maar liefst € 45.000. Bovendien heeft de inspecteur de bevoegdheid om het werk (gedeeltelijk) stil te leggen. Daarvoor moet uw werkgever het wel erg bond maken. In de meeste gevallen is er bij een inspectie namelijk niets aan de hand. Ook geeft de inspecteur bij kleine overtredingen een waarschuwing. Wat voor sanctie de inspecteur precies oplegt is afhankelijk van het soort overtreding, de omvang van de overtreding (hoeveel werknemers lopen risico bijvoorbeeld) en het zogenaamde recidivegehalte (hoe vaak is de organisatie eerder in de fout gegaan).

Tik op de vingers

De mildste sanctie die een inspecteur kan geven is de mondelinge waarschuwing. Deze waarschuwing geeft de inspecteur bij kleine overtredingen die eenvoudig door de werkgever op te lossen zijn. Een mondelinge waarschuwing is strikt genomen een onofficiële sanctie. Toch is uw werkgever verplicht om de misstand zo snel mogelijk op te lossen.

Heeft uw organisatie een (mondelinge) waarschuwing gekregen van de inspecteur? Zorg dan dat het geconstateerde feit zo snel mogelijk wordt verholpen. Grote kans dat de inspecteur op korte termijn weer op de stoep staat!

Officiële waarschuwing

Als de inspecteur een niet al te zware ‘fundamentele’ overtreding aantreft, dan volgt doorgaans een officiële schriftelijke waarschuwing of een eis tot naleving van de wet. Hierin staat vermeld binnen welke termijn de werkgever de overtreding moet opheffen. Na afloop van deze termijn kunt u ervan uitgaan dat de inspecteur komt controleren of uw werkgever daadwerkelijk actie heeft ondernomen. Als de overtreding nog niet is verholpen, dan volgt een boete.

Boete en dwangsom

Als uw werkgever het te gortig heeft gemaakt, zal de inspecteur niet twijfelen om een bestuurlijke boete op te leggen. Dat doet de inspecteur als een overtreding dermate ernstig is dat een directe boete is gerechtvaardigd. Ook kunt u een boete verwachten als uw werkgever een eerdere waarschuwing van de inspecteur heeft genegeerd. Als uw werkgever korter dan 24 maanden geleden al een boete heeft gekregen en de inspecteur stelt vast dat hetzelfde feit nog steeds niet is opgelost dan ontvangt uw organisatie weer een boete. Deze keer is het bedrag 50% hoger. De inspecteur kan er ook voor kiezen uw werkgever een dwangsom op te leggen als hij niets heeft gedaan met eerdere waarschuwingen of boetes.

Wat kost dat?

De hoogte van de boete hangt af van drie zaken; het normbedrag, de omvang van de organisatie en verzwarende omstandigheden. Allereerst is het van belang om wat voor overtreding het gaat. Aan elk soort overtreding is een zogenoemd normbedrag gekoppeld. Zwaardere overtredingen hebben een relatief hoog normbedrag, lichte overtredingen zijn relatief ‘goedkoop’. De boetenormbedragen variëren van €340 tot en met €13.500. Om de echte hoogte van de boete te bepalen wordt gekeken naar verschillende factoren, zoals het aantal werknemers in de organisatie en de ernst van de overtreding.

De normbedragen voor boetes kunt u terugvinden in de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving.