Omgaan met pesten op het werk

Een van de vormen van ongewenst gedrag op de werkvloer is pesten. Een lastig probleem, want het onttrekt zich vaak aan het zicht en er zijn meestal meerdere personen bij betrokken. Pesten is niet alleen schadelijk voor het directe slachtoffer, ook de andere werknemers hebben er last van. Het maakt de werkplek sociaal onveilig en dat heeft invloed op het welbevinden, de sfeer en de prestaties. Wat kan je doen als HR wanneer je merkt dat iemand gepest wordt?

Beleid ongewenst gedrag

Als het goed is heeft je organisatie beleid tegen ongewenst gedrag op de werkvloer. Pesten is een vorm van psychosociale arbeidsbelasting en dat moet je volgens de Arbowet voorkomen. Vanuit je rol als HR-professional kan je beleid ontwikkelen, maar ook monitoren. Dat medewerkers geen klacht indienen of geen melding maken, betekent nog niet dat er geen pestgedrag voorkomt. Juist dan is het goed om na te gaan of er pestgedrag voorkomt. Informeer hier ook naar bij leidinggevenden.

In de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) moeten de risico’s op pesten worden geanalyseerd. In het bijbehorend plan van aanpak moeten maatregelen staan om pesten te voorkomen en te beperken.

Ondersteuning bieden

Krijg je melding van een voorval ga dan naar het slachtoffer toe om ondersteuning aan te bieden. Toon oprechte interesse en doe dit met een open, niet-oordelende houding. Vraag waar iemand behoefte aan heeft en geef informatie over de stappen die jij of de werknemer kan zetten. Wil je werknemer melding maken van het pestgedrag? Dat kan lastig zijn als degene die pest de eigen leidinggevende is. Maar ook ongewenst gedrag van een collega melden, is voor veel werknemers een hele stap.

Door te vertellen wat de medewerker kan verwachten, kan je de drempel voor melding verlagen.

Klacht indienen en melding maken

Onderdeel van het beleid tegen ongewenst gedrag zijn het opstellen van een gedragscode en een klachtenregeling, inclusief het instellen van een klachtencommissie waar de werknemer een klacht kan indienen. Een gedragscode werkt preventief: je spreekt met elkaar af welk gedrag gewenst en ongewenst is. Een klachtenprocedure geeft inzicht hoe er met klachten omgegaan wordt. Daarin staat ook op welke manieren iemand een melding kan doen van een misstand.

Zorg dat iedereen in de organisatie op de hoogte is van de gedragscode en de klachtenregeling, bijvoorbeeld via informatiebijeenkomsten of berichtgeving op intranet. Dat verlaagt de drempel een melding te doen.

Vertrouwenspersoon inschakelen

Soms willen slachtoffers niet met de eigen leidinggevende of iemand van HR praten. Toch willen ze graag een luisterend oor. Zorg er daarom voor dat elke werknemer de interne of externe vertrouwenspersoon weet te vinden. Daar kunnen slachtoffers hun verhaal kwijt. De vertrouwenspersoon heeft geheimhoudingsplicht en kan eventueel ook informatie geven over vervolgstappen. Het is aan de melder om dan alsnog te bepalen of de melding omgezet wordt in een klacht.

Zorg voor een onafhankelijke vertrouwenspersoon, dus niet iemand van het MT of van HR. De vertrouwenspersoon moet vrij kunnen handelen en het vertrouwen hebben van de werknemers.

Angstcultuur

Zijn er nooit klachten of meldingen? Dat wil niet zeggen dat er geen ongewenst gedrag plaatsvindt. Er kan sprake zijn van een angstcultuur. Laat dus regelmatig onderzoeken of en in hoeverre er sprake is van misstanden, bijvoorbeeld via een medewerkerstevredenheidsonderzoek. Zo krijg je snel inzicht waar de problemen in de organisatie zich voordoen rond pesten.

Je kunt ook zorgen dat melders in eerste instantie anoniem hun verhaal kwijt kunnen. Dat kunnen dan via een digitaal platform, waar vertrouwenspersonen aan zijn gekoppeld. Dat werkt beter dan de ouderwetse ideeënbus naast de deur van de directeur.