Omgaan met arbeidsongevallen

Een arbeidsongeval is voor alle betrokken partijen een drama. In de eerste plaats natuurlijk voor de werknemer die het slachtoffer is, helemaal als hij tijdelijk of permanent arbeidsongeschikt raakt of zelfs overlijdt. Maar ook voor jou als werkgever is een arbeidsongeval heftig. Behalve met een werknemer die uitvalt, krijg je na een arbeidsongeval te maken met de arbeidsinspectie. Moet het slachtoffer naar het ziekenhuis, is er sprake van blijvend letsel of zelf van overlijden, dan moet altijd meteen de arbeidsinspectie worden ingelicht. En daar komt het nodige bij kijken.

Ongeval op het werk

Een arbeidsongeval is een ongeluk dat een werknemer overkomt als hij aan het werk is of een ongeluk dat plaatsvindt als gevolg van zijn werkzaamheden. Een bedrijfsongeval betekent vaak dat je hebt gefaald in je zorgplicht. De werkgever moet er volgens artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek op toezien dat werknemers hun werk veilig kunnen doen. Je moet de werkplek zo inrichten dat de veiligheid van het werk optimaal is en werknemers instructie geven over veilig werken.

Ongeval onderweg

Ook ongevallen die de werknemer krijgt als hij niet op zijn gebruikelijke plek werkt of als hij voor zijn werk onderweg is, worden beschouwd als bedrijfsongevallen. In bepaalde gevallen hangen ongevallen tijdens het woon-werkverkeer ook samen met het werk. Bijvoorbeeld als de werknemer een ongeluk krijgt terwijl hij in opdracht van zijn leidinggevende op weg naar huis nog ergens een pakje aflevert. Meestal wordt zo’n ongeval echter niet aangemerkt als bedrijfsongeval.

Meldingsplicht

Je hoeft niet elk snij- of schaafwondje dat een werknemer op de werkvloer oploopt aan de arbeidsinspectie door te geven. Volgens de Arbowet ben je alleen tot melding verplicht als het ongeval een ziekenhuisopname, blijvend lichamelijk of geestelijk letsel of de dood van de werknemer tot gevolg heeft. Hoeft een werknemer na een arbeidsongeval alleen poliklinisch te worden behandeld, dan is er geen sprake van een meldingsplichtig ongeval.

Een meldingsplichtig ongeval moet je zo snel mogelijk, maar in elk geval binnen 24 uur melden bij de arbeidsinspectie via 0800-5151 of het online meldformulier op nlarbeidsinspectie.nl.

Boete bij niet melden

Als je nalaat een meldingsplichtig ongeval te melden, kun je een fikse boete verwachten. Bij het bepalen van de hoogte van de boete spelen verschillende factoren een rol, zoals de ernst van het ongeval en hoeveel medewerkers erbij betrokken zijn. Er geldt een boetenormbedrag van € 50.000 wanneer een werkgever een arbeidsongeval niet direct meldt en waarbij de toezichthouder geen onderzoek meer kan verrichten.

Bezoek inspectie

Als in je organisatie een meldingsplichtig arbeidsongeval heeft plaatsgevonden, kun je een bezoek van een inspecteur verwachten. De arbeidsinspectie stelt in principe bij alle meldingsplichtige ongevallen een onderzoek in. Mocht deze instantie besluiten het ongeval toch niet nader te onderzoeken, dan word je daarvan eerst telefonisch en daarna schriftelijk op de hoogte gesteld.

Het kan ook gebeuren dat een bedrijfsongeval weliswaar niet meldingsplichtig was, maar dat de inspectie toch een onderzoek instelt. Dit is bijvoorbeeld het geval als zij het vermoeden heeft dat een ongeval het gevolg is van een overtreding van de wettelijke voorschriften.

Plaats ongeval en getuigen

De arbeidsinspectie zal na een meldingsplichtig ongeval zo snel mogelijk poolshoogte komen nemen. Tot die tijd moet je de plaats van het ongeval zoveel mogelijk laten zoals die was ten tijde van het ongeval. De inspecteur moet zich immers een goed beeld kunnen vormen van de situatie waarin het ongeval plaatsvond. Dat kan betekenen dat machines een paar dagen niet mogen draaien of dat werknemers de werkplek niet mogen betreden. Zet de plek van het ongeval daarom af met pionnen of rood-wit lint of doe de deur op slot. Ga ervan uit dat de inspecteur zal nagaan of er sprake is van een overtreding van de arboregelgeving.

Behalve de plaats van het ongeval onderzoeken zal de inspecteur ook getuigen horen. Je bent verplicht mee te werken en de inspecteur alle gewenste hulp en informatie te geven.

Onderzoek door inspectie

Een onderzoek van de arbeidsinspectie duurt vaak enkele maanden en in complexe zaken soms meer dan een jaar. In sommige gevallen gebeurt het onderzoek in samenwerking met de politie. Meewerken aan het onderzoek is verplicht. Het onderzoek omvat meestal:

onderzoeken van de locatie;
documenten onderzoeken;
getuigenverklaringen verzamelen;
bespreken van de bevindingen van het ongevalsonderzoek met de werkgever;
opstellen rapportage.

De inspectie kan ook een onderzoek instellen als het gaat om een niet-meldingsplichtig ongeval, bijvoorbeeld bij een vermoeden dat een ongeval het gevolg is van een overtreding van de wettelijke voorschriften.

Zelf onderzoek doen

Afhankelijk van de ernst van de situatie stelt de inspectie zelf een onderzoek in, of ze verplichten de werkgever tot het instellen van een onderzoek. Sinds 1 januari 2023 heeft de arbeidsinspectie een groot deel van het onderzoek naar meldingsplichtige bedrijfsongevallen bij de werkgever neergelegd. De werkgever is dan verplicht binnen vijftien werkdagen zelf onderzoek te doen naar het gemelde ongeval, een rapportage plus verbeterplan op te stellen en ter goedkeuring aan de inspectie voor te leggen.

Nazorg

Een arbeidsongeval kan ook een flinke mentale impact hebben. Dat geldt niet alleen voor het slachtoffer, maar ook voor zijn collega’s en alle getuigen van het ongeluk. Houd hier rekening mee en zorg voor psychische ondersteuning na een arbeidsongeval, bijvoorbeeld door een vertrouwenspersoon. Het is immers niet de bedoeling dat het slachtoffer of zijn collega’s aan het ongeval een dusdanig trauma overhouden dat ze niet meer aan het werk durven gaan.

Het is handig om een protocol op te stellen waarin staat wie wat moet doen bij een arbeidsongeval. Zo weet iedereen waar hij aan toe is en worden er geen stappen overgeslagen.