Werkgeversaansprakelijkheid

Zorgplicht

De werkgever is volgens de Wet zorgplicht verantwoordelijk voor het welzijn van zijn werknemers en moet maatregelen nemen om schade te voorkomen. Schiet de werkgever daarin te kort, dan is hij aansprakelijk voor eventuele schade die werknemers tijdens hun werkzaamheden oplopen (artikel 7:658 BW). Hij is niet aansprakelijk als een werknemer opzettelijk of bewust roekeloos heeft gehandeld. Is er geen sprake van opzet of roekeloosheid, dan moet de werkgever bij ongevallen kunnen aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. In de praktijk blijkt dat niet altijd even eenvoudig.

Leg maatregelen en veiligheidsregels schriftelijk vast, zodat u bewijs kunt voorleggen aan de rechter als het zo ver komt.

Fysiek en psychisch

Bij verantwoordelijkheid voor het welzijn van werknemers wordt vaak gedacht aan fysiek welzijn. De werkgever is bijvoorbeeld aansprakelijk als een glazenwasser van een ladder valt of als een bouwvakker een balk op zijn teen krijgt. Ook RSI/KANS valt onder fysieke schade.

Het gaat echter niet alleen om het fysieke welzijn van werknemers: ook psychische problemen kunnen onder de aansprakelijkheid van de werkgever vallen. Dit is bijvoorbeeld het geval als een werknemer een burn-out krijgt door een te hoge werkdruk.

Risico's

Hoewel werknemers op allerlei manieren schade kunnen oplopen, brengen een aantal zaken extra risico’s met zich mee. In die gevallen zijn een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E), veiligheidsvoorschriften en goede voorlichting aan werknemers extra van belang. Denk bijvoorbeeld aan:

• arbeidsmiddelen: het materiaal en de machines op de werkvloer vallen ook onder de aansprakelijkheid van de werkgever;
• gevaarlijke stoffen: de werkgever moet altijd alert zijn op de risico’s die werknemers lopen als ze met gevaarlijke stoffen werken, en ook rekening houden met nog onbekende gevaren. Strenge regels zijn dus ook van belang voor het werken met stoffen waarvan we nu denken dat ze ongevaarlijk zijn.

Verkeersschade

Over het algemeen is uw werkgever niet aansprakelijk als een werknemer een auto-ongeluk krijgt terwijl hij of zij onderweg is naar het werk. Hierbij maakt het geen verschil of de werknemer in een bedrijfsauto of een eigen auto rijdt.

Het wordt een ander verhaal als de werkgever de medewerker uitdrukkelijk heeft opgedragen om met de auto naar het werk te rijden. Daarnaast kan de werkgever verantwoordelijk gehouden worden als de medewerker schade lijdt of anderen schade berokkent tijdens werktijd, bijvoorbeeld als hij onderweg is naar een klant.

Ongelukken in privésfeer

Ongelukken in de privésfeer vallen niet onder de zorgplicht van de werkgever. Werkt een werknemer in opdracht van uw werkgever thuis, dan is de werkgever wel aansprakelijk bij schade. Dit geldt dus niet als de werknemer bijvoorbeeld onverwacht thuis bezoek krijgt van een klant.

Een moeilijk geval van ongelukken in de privésfeer is het personeelsfeest. Aan de ene kant geldt dit niet als schade die is opgelopen tijdens het werk, aan de andere kant zou het niet zijn gebeurd als de werknemer niet op het personeelsfeest was. Het ligt daarom aan de omstandigheden of de werkgever verantwoordelijk is. Heeft hij werknemers onder druk gezet om te komen? Heeft hij mogelijkheden onbenut om het ongeval te voorkomen? Dan bestaat de kans dat hij alsnog aansprakelijk wordt gesteld.

Bedrijfsuitjes vallen over het algemeen ook onder de aansprakelijkheid van de werkgever.

Freelancers en uitzendkrachten

De ‘gewone’ werknemers binnen een organisatie verschillen op het gebied van aansprakelijkheid niet van freelancers. Krijgt een freelancer een ongeluk terwijl hij werk voor uw werkgever verricht, dan is de werkgever ook aansprakelijk (artikel 6: 171 BW). Hetzelfde geldt als de freelancer tijdens zijn werkzaamheden schade berokkent aan een derde.

Leent uw werkgever medewerkers uit aan een ander bedrijf, dan blijft de werkgever zelf aansprakelijk als zij schade oplopen.

Schade aan derden

Volgens artikel 6:170 in het Burgerlijk Wetboek is de werkgever ook aansprakelijk als een werknemer tijdens zijn werkzaamheden schade aan derden berokkent. Denk bijvoorbeeld aan een schoonmaakbedrijf waarvan een schoonmaker per ongeluk een dure vaas omstoot tijdens het afstoffen. De werkgever moet in dat geval de schade vergoeden, tenzij hij kan bewijzen dat de werknemer de schade opzettelijk veroorzaakte of roekeloos handelde.

Exoneratieclausule

De werkgever kan aansprakelijkheid voor schade aan derden beperken met een zogenaamde exoneratieclausule. Dit is een vrijwaring waarmee hij de wettelijke verplichting tot schadevergoeding uitsluit of beperkt. Vaak uit de exoneratieclausule zich in bordjes waarop bijvoorbeeld staat dat de directie niet aansprakelijk is voor schade aan eigendommen.

Verzekering

Om eventuele schadeclaims te dekken, kan uw werkgever een aansprakelijkheidsverzekering afsluiten. De hoogte van de premie is afhankelijk van de mate waarin werknemers in uw bedrijf risico’s lopen. Wil uw werkgever onafhankelijk advies over het bedrag waartegen hij zich moet verzekeren, dan kan hij eens informeren bij de branchevereniging. De kans is groot dat de branchevereniging de specifieke risico’s voor uw branche al heeft onderzocht. Aan de hand van die gegevens kan de werkgever bepalen of de premie die de verzekeringsmaatschappij vraagt niet te hoog is.

Mogelijk is er in uw branche al een collectieve aansprakelijkheidsverzekering waar uw werkgever gebruik van kan maken.