Onrust bij zzp’ers en opdrachtgevers over nieuwe Vbar

Het rommelt in de wereld van zzp’ers en opdrachtgevers. Enerzijds omdat de arbeidsinspectie heeft aangekondigd met ingang van 2025 de oude Wet Dba eindelijk te gaan handhaven. Daarmee komen er controles of zzp’ers niet eigenlijk schijnzelfstandige zijn en eigenlijk in loondienst moeten werken. Anderzijds omdat er een nieuwe wet in de maak is, die het begrip arbeidsrelatie nog verder uitwerkt. Deze Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar) ligt nu voor bij de Raad van State met een beoogde ingangsdatum van 2026.

Wet Dba

Het jarenlange niet handhaven van de Wet Dba heeft ertoe geleid dat sommige organisaties wel erg soepel met de regels zijn omsprongen. Denk aan de zaak Deliveroo, waarbij de Hoge Raad oordeelde dat de bezorgers geen zzp’ers waren, maar werknemers. Daarom wilde het vorige kabinet paal en perk stellen aan gedwongen schijnzelfstandigheid: mensen die door hun opdrachtgever gedwongen worden te werken als zzp’er in plaats van werknemer en bovendien slecht betaald worden. Dat gebeurt bijvoorbeeld veel in de cultuursector.

Vbar

De nieuwe Vbar bepaalt nog duidelijker dan voorheen dat werk dat is ingebed in de organisatie of direct wordt aangestuurd door een leidinggevende eigenlijk alleen door een werknemer in loondienst gedaan mag worden. Uiteindelijk blijven alleen zzp’ers over die kunnen aantonen het gaat om echt ondernemerschap, bijvoorbeeld omdat ze een unieke dienst kunnen aanbieden die niet standaard onder de reguliere werkprocessen van organisaties vallen en waarbij ze voldoende afstand van de opdrachtgever houden.

Flexibele oplossingen

Beide zaken, de aankomende handhaving en de scherpere definities, leiden tot grote onrust onder zzp’ers en bij opdrachtgevers, bijvoorbeeld in de zorg, kinderopvang en media. Uitzendbureau Randstad berekende dat 80% van de zzp’ers in de zorg volgens de Vbar schijnzelfstandige is. De zzp’ers zijn straks een deel van hun vrijheid kwijt, de opdrachtgevers een deel van hun flexibele schil. De meest flexibele oplossingen die straks overblijven zijn tijdelijke dienstverbanden of indiensttreding bij een uitzendbureau.