Wat staat er in de verkiezingsprogramma’s over werk?

Op 22 november kiest Nederland een nieuwe Tweede Kamer. Verschillende partijen besteden aandacht aan de hervorming van de arbeidsmarkt, werk-privébalans, arbeidsmigratie en het verhogen van het minimumloon. Deze rode draden pikt werkgeversvereniging AWVN eruit in een analyse van de verkiezingsprogramma’s op hun website. Bekijk hieronder wat de politieke partijen vinden van de acht belangrijkste HR-gerelateerde thema’s.

Dit zijn de belangrijkste onderwerpen:

Meer vast, minder flex
De meeste partijen willen de keuzes van flex, uitzendwerk en zzp vooral behouden voor ziek en piek, maar de kaders waarbinnen dat gebeurt, moeten duidelijker worden. GroenLinks/PvdA en SP willen oproep- en nulurencontracten afschaffen. De SGP wil makkelijker vaste contracten aanpassen op inhoud, tijd en plaats, zodat ze beter passen bij de behoeften van de werkgever.
Loondoorbetalingsplicht
Hoelang moet de loondoorbetalingsverplichting eigenlijk duren? Daar hebben de partijen verschillende meningen over. GroenLinks/PvdA en Denk willen dat dit twee jaar blijft, met ondersteuning voor het MKB. VVD, D66 en ChristenUnie willen dat dit wordt herzien bij de wijziging van het arbeidsongeschiktheidsstelsel. FvD en NSC willen de loondoorbetalingsverplichting verkorten naar één jaar. JA21 wil naar één jaar voor kleine bedrijven. SGP wil dat de verplichting anderhalf jaar duurt voor iedereen.
Transitievergoeding
NSC wil dat deze vergoeding gebruikt voor de overgang naar een nieuwe baan (en daarom naar een persoonlijk ontwikkelbudget gaat), en niet als ontslagvergoeding. SGP wil de transitievergoeding
Wet toekomst pensioenen
De meeste partijen willen verder met Wet Toekomst Pensioenen, alleen BBB, PVV, SP, FvD willen deze terugdraaien. De andere partijen, waaronder VVD, willen meer keuzevrijheid voor werknemers, bijvoorbeeld door de AOW later in te laten gaan en zo een hogere pensioenuitkering te krijgen. Volgens de SP moet je bij zware beroepen met 65 jaar kunnen stoppen met werken. FvD wil deze grens al trekken na 40 jaar zwaar werk.
Duurzame inzetbaarheid
NSC, Denk en PvdA/GL willen een persoonlijk ontwikkelbudget invoeren, gebaseerd op de ervaringen met het STAP-budget. BBB wil een omscholingsfonds voor banen met een matig toekomstperspectief en Volt wil jongeren stimuleren om opleidingen te volgen voor kraptesectoren. Verder willen Volt en NSC tekorten op de arbeidsmarkt aanpakken door gerichte scholingsbudgetten voor om- en bijscholing naar cruciale sectoren in te zetten.
Minimumloon
Alle partijen hebben het over bestaanszekerheid, maar bedoelen er iets anders mee. Linkse partijen willen vooral de uitkeringen en het minimumloon (WML) verhogen, tot soms € 16 per uur. . Rechtse partijen willen belastingen verlagen en partijen in het midden richten zich vooral op werkenden en gezinnen. Vanaf 1 januari 2024 stijgt het minimumuurloon al naar € 13,27, maar bijna alle partijen vinden dit niet genoeg. JA21 en NSC vinden verhogen geen goed idee vanwege de loonprijsspiraal en de concurrentiepositie van Nederland. VVD, BBB, PVV en SGP willen het WML verhogen, maar geven verder geen details.
Werk-privébalans
Partijen willen werknemers ondersteunen met geboorteverlof en ouderschapsverlof, toegankelijke kinderopvang en een betere balans tussen werk-privé. PvdA/GL willen dat dat werknemers langer zorgverlof op kunnen nemen en dat langdurend zorgverlof deels betaald is. GroenLinks/PvdA en SGP overwegenrouwverlof in te voeren en NSC wil mantelzorgverlof. VVD wil werknemers meer flexibiliteit geven om hun werktijden in te delen en D66 wil werknemers meer regie en ruimte geven door roosters aan te passen. Verder willen PvdA/GL en D66 het recht op onbereikbaarheid voor werknemers. En NSC wil zelfs stimuleren dat het voor werkgevers mogelijk wordt om woningen te bouwen voor werknemers.
Arbeidsmigratie
In alle verkiezingsprogramma’s staan plannen voor arbeidsmigratie. VVD, PVV, CDA, FvD, SGP en SP willen dat er minder (arbeids-)migranten naar Nederland komen – al wordt er niet gespecificeerd hoe. NSC, PvdD en SGP willen fiscale voordelen beperken die arbeidsmigratie stimuleren (zoals de expatregeling). SP, GroenLinks/PvdA en Denk willen deze regeling zelfs afschaffen. De meeste partijen willen de arbeids- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten verbeteren.