Mentale gezondheid: van kostenpost naar kernstrategie

Het ziekteverzuim in Nederland blijft op een hoog niveau. In 2024 lag het gemiddelde verzuimpercentage op 5,4%, met uitschieters tot 7,5% in de gezondheidszorg. Psychische klachten zijn verantwoordelijk voor een kwart van alle verzuimdagen, en de kosten voor werkgevers lopen op tot gemiddeld €400 per verzuimdag. Het is tijd om welzijn niet langer als extraatje te zien, maar als een strategische noodzaak.

Laten we nog even de impact van mentale klachten noemen:

18,2% van de mannelijke en 22,2% van de vrouwelijke werknemers had in 2024 burn-outklachten.
Bij jonge werknemers (18-34 jaar) ligt dit percentage op 25%.
Langdurig verzuim door stress gerelateerde klachten steeg met 7% ten opzichte van het jaar daarvoor.

Fysieke gezondheid en mentale veerkracht

Fysieke gezondheid heeft een directe impact op mentale weerbaarheid. Slechte slaap, te weinig beweging en ongezonde voeding versterken stress en vergroten de kans op burn-outklachten. Andersom leidt een fitte levensstijl aantoonbaar tot meer energie, focus en emotionele stabiliteit.

Beweging als medicijn. Regelmatige fysieke activiteit verlaagt het risico op depressie met 25–30% (RIVM, 2024).
Slaapgebrek vergroot risico op burn-out. Mensen die minder dan 6 uur slapen hebben 2x zoveel kans op stressklachten (Trimbos, 2024).
Voeding beïnvloedt stemming. Een tekort aan essentiële voedingsstoffen (zoals omega-3, vitamine D en magnesium) wordt in verband gebracht met stemmingsstoornissen en concentratieproblemen.

Financiële zorgen: een stille stressfactor op de werkvloer

Financiële stress is een onderschatte maar groeiende oorzaak van mentale klachten. In 2024 gaf 75% van de Nederlanders aan regelmatig geldzorgen te ervaren, onder jonge werkenden is dat zelfs nog hoger (DSS, 2024). Deze zorgen blijven zelden thuis: ze beïnvloeden het concentratievermogen, veroorzaken slaapproblemen en verhogen het risico op burn-out. Werknemers met financiële stress verzuimen aantoonbaar vaker én langer, en hebben een lagere productiviteit op dagen dat ze wel aanwezig zijn.

Een kans voor organisaties

Toch bieden de meeste organisaties nog geen structurele hulp bij deze thema’s. Terwijl juist hier veel winst te behalen valt: met toegankelijke mentale, fysieke en financiële coaching, tools om preventief aan de slag te gaan in samenwerking met een partner die werknemers helpt bij het omgaan met alledaagse uitdagingen. Door mentale gezondheid onderdeel te maken van je bedrijfscultuur, ben je uitdagingen voor.

6 strategieën voor duurzame inzetbaarheid

Een effectief beleid begint bij bewustzijn en eigenaarschap. Deze strategieën helpen organisaties vooruit:

Gebruik je eigen data. Analyseer verzuimrapportages, gesprekken met leidinggevenden en welzijnsonderzoeken. Wat zijn de patronen? Zijn het specifieke afdelingen, leeftijden of stressmomenten in het jaar?
Integreer fysieke én mentale ondersteuning. Combineer gezondheidschecks, beweegprogramma’s en voedingsadvies met mentale coaching. Oplossingen zoals OpenUp maken dit schaalbaar: medewerkers kunnen laagdrempelig 1-op-1 sessies boeken met psychologen, deelnemen aan groepstrainingen of zelfstandig aan de slag met zelfhulpmodules.
Zorg voor flexibiliteit waar mogelijk. Geef mensen ruimte om hun werkdag aan te passen aan hun energie en verantwoordelijkheden. Flexibele werktijden of hybride werken dragen bij aan herstel en balans.
Train leidinggevenden als welzijnsambassadeurs. Meer dan 60% van het verzuimbeleid komt in de praktijk terecht bij teamleiders. Met de juiste training kunnen zij signalen herkennen, het gesprek openen en collega’s actief ondersteunen.
Veranker welzijn in je cultuur, niet in losse initiatieven. Zorg voor een veilige, waarderende en open werkomgeving waarin aanwezigheid bespreekbaar is zonder stigma. Campagnes, check-ins en leiderschap vanuit voorbeeldgedrag zijn essentieel.
Meet én verbeter continu. Welzijnsbeleid is geen project, maar een proces. Meet impact (zoals verzuim, medewerkerstevredenheid, verloop), verzamel feedback, en optimaliseer op basis van wat werkt binnen jouw context.

Inzet op welzijn is geen luxe: het is noodzaak

Organisaties die mentale en fysieke gezondheid integraal benaderen, zien het verschil in harde én zachte cijfers: lager verzuim, minder uitstroom, hogere betrokkenheid. In een krappe arbeidsmarkt is duurzame inzetbaarheid een concurrentievoordeel. Door te investeren in een structurele aanpak, ondersteund met tools als OpenUp en gedragen door leiderschap en cultuur, maak je welzijn werkbaar. Niet als los initiatief, maar als fundering van je organisatiedoelstellingen.

Nina Meyer-Blankenburg is psycholoog bij OpenUp, partner van HR Live op 9 oktober.