Zijn de regels van de arbeidsinspectie discriminerend?

Een rapport van de arbeidsinspectie over de risicofactoren en maatregelen op het gebied van intern ongewenst gedrag, kan werkgevers op het verkeerde spoor zetten en zelfs leiden tot het discrimineren van potentiële werknemers, schrijven arbeids- en organisatiedeskundige Cecile De Roos en hoogleraar bestuurskunde Michiel De Vries in Trouw. Zo zou het rapport werkgevers ertoe aanzetten kwetsbare groepen minder snel aan te nemen om het risico op ongewenst gedrag op de werkvloer te beperken. Maar wat is eigenlijk de juridische status van dit rapport? Moeten alle werkgevers zich hier verplicht aan houden?

Persoonsgebonden factoren

Eind 2022 publiceerde de arbeidsinspectie een rapport met de titel ‘Delphi-studie naar risicofactoren en maatregelen tegen intern ongewenst gedrag’. Het doel? Het voor werkgevers en inspecteurs duidelijk maken welke factoren in de organisatie kunnen leiden tot een verhoogde kans op ongewenst gedrag (zoals pesten of seksuele intimidatie). Volgens De Roos en De Vries ontbreekt de ‘peer review’, en wordt er niet naar bronnen verwezen. Bovendien koppelt het rapport organisaties met een hoog risico op ongewenst gedrag aan persoonsgebonden factoren (zoals jonge vrouwen en psychopathische leiders).

Geen leidraad

Hoe denkt de arbeidsinspectie er zelf over? Daniëlle Rebel, woordvoerder bij de arbeidsinspectie, zegt dat de Delphi-studie ‘geen leidraad’ is. Het is een studie naar factoren die kunnen leiden tot een (verhoogd risico) op intern ongewenst gedrag. “De Nederlandse Arbeidsinspectie gebruikt deze studie om de theorie naar de praktijk te vertalen en werkt hier op dit moment aan”, vervolgt ze. “Er is dus nu nog niet bepaald hoe precies en welke factoren wel of niet door een werkgever meegenomen moeten worden. De risicofactoren zijn niet bedoeld om werknemers uit te sluiten, maar om werknemers te beschermen.”

Verantwoordelijkheid werkgever

Moeten werkgevers mensen die door de arbeidsinspectie als ‘risicofactor’ zijn bestempeld niet meer in dienst nemen? ‘Natuurlijk niet’, zegt Rebel. Het betekent vooral dat je als organisatie kijkt hoe je het risico kan verkleinen indien je met bepaalde groepen in je personeelssamenstelling te maken hebt. Als een organisatie bijvoorbeeld werkt met stoffen die leiden tot onvruchtbaarheid bij mannen, is het niet logisch om geen mannen meer in dienst te nemen. Er moeten maatregelen getroffen worden zodat ze hier niet mee in aanraking komen.