Ontslagdossier Wet arbeidsmarkt in balans (Wab)

Als je een arbeidscontract wilt ontbinden wegens een verstoorde arbeidsrelatie of wegens disfunctioneren een medewerker, zorg dan dat je het personeelsdossier heel goed op orde hebt. Door de Wab, de Wet arbeidsmarkt in balans (de opvolger van de Wet werk en zekerheid) is een goed personeelsdossier nog belangrijker geworden.

Stel een heldere taakomschrijving op

Ten eerste is het belangrijk dat er een heldere en op de praktijk aansluitende functie/taakomschrijving is, zodat er in ieder geval geen onduidelijkheid kan bestaan over de benodigde kwalificaties van de werknemer.

Maak het concreet en SMART, vermijd algemene bewoordingen en clichés. Het disfunctioneren kan op deze manier makkelijker gesignaleerd en aangepakt worden.

Ga in gesprek

Ga als werkgever in gesprek met de werknemer over het geconstateerde disfunctioneren. Deze gesprekken moeten schriftelijk worden vastgelegd. Het doel is om de aard van het disfunctioneren duidelijk naar voren te laten komen en de werknemer de kans te bieden om dit eigenhandig te verbeteren.

Wanneer na meerdere gesprekken blijkt dat dit niet lukt, zal de werkgever in het kader van goed werkgeverschap een verbeter- en scholingstraject aan moeten bieden. Hoe concreter hoe beter, luidt het motto. Uit recente rechtspraak volgt dat dit op initiatief van de werkgever dient te gebeuren.

Het getuigt volgens de rechter niet van goed werkgeverschap om een werknemer zelf een verbetervoorstel te laten opstellen, hem daar expliciet verantwoordelijk voor te maken en hem vervolgens erop af te rekenen als verbetering niet lukt.

Doorloop het verbeter- en scholingstraject

Het verbeter- en het scholingstraject moet zorgvuldig doorlopen worden. Een stappenplan helpt vaak om concreet te worden. De werknemer moet goed weten wat de kritiek- en verbeterpunten zijn. Ook moet de werknemer weten wat de gevolgen zijn indien hij zijn functioneren niet verbetert binnen de afgesproken termijn.

Het is van belang om regelmatig (eens per 1 à 2 weken, bijvoorbeeld op een vast tijdstip) de voortgang met de werknemer te bespreken. De werkgever dient de werknemer een eerlijke kans te bieden om zijn functioneren te verbeteren. Dit betekent dat hij de werknemer tijd, de nodige begeleiding en scholing moet geven. Een rechter prikt er zo doorheen als dit niet goed gebeurt met als gevolg dat het verbetertraject over zal moeten.

Tegen het hanteren van een “uitrookbeleid” moet volgens de rechter streng worden opgetreden. De werkgever moet zich hiervan bewust zijn en van het begin af aan optreden zoals van een goed werkgever verwacht mag worden.

Onderzoek de herplaatsingsmogelijkheden

De werkgever moet ook nog aannemelijk maken dat herplaatsing van de werknemer in een andere passende functie, binnen de opzegtermijn van de werkgever, niet mogelijk is. Het is niet voldoende om hier alleen weet van te geven.

Door de werkgever dienen alle mogelijkheden (binnen het concern) aantoonbaar te worden onderzocht. Deze verplichting wordt door de wetgever ruim opgevat.

Wettelijke eisen

De Wwz stelt nog aanvullende eisen. Bij disfunctioneren moet de werkgever de kantonrechter overtuigen van zijn inspanningen het functioneren te verbeteren. De werkgever moet aantonen dat de ongeschiktheid van de werknemer niet het gevolg is van ziekte. De werknemer moet tijdig op de hoogte zijn gebracht en in de gelegenheid zijn gesteld om zijn functioneren te verbeteren. De werkgever moet aantonen dat voldoende zorg is besteed aan scholing en de arbeidsomstandigheden.

Kort gezegd, in een ontbindingsprocedure is een goed ontslagdossier onder de Wwz cruciaal en de nieuwe wettelijke eisen maken dat zorgvuldigheid is geboden.

Tips bij opbouw disfunctioneringsdossier

stel werknemer tijdig in kennis van disfunctioneren;
geef aan wat er goed gaat en wat er niet goed gaat en hoe dat anders moe;
geef een werknemer ruim de gelegenheid hiervoor;
stel samen een stappen- of verbeterplan op;
bied scholing of coaching aan;
zorg dat de werknemer zich bewust is van het gevolg bij het uitblijven van verbetering;
leg het verloop van het verbetertraject goed vast;
zorg voor regelmatige feedback en toetsingsmomenten;
zorg voor begeleiding op de werkvloer;
overweeg mediation om in goed onderling overleg met elkaar tot afspraken te komen.

Zie ook de checklist Het verbetertraject.

Cumulatiegrond

In de Wab is de cumulatiegrond opgenomen. De cumulatiegrond maakt het mogelijk om de wettelijke ontslaggronden te combineren zodat alsnog sprake is van een redelijke grond voor ontslag. Hierdoor kan een werknemer ook worden ontslagen als sprake is van een combinatie van omstandigheden uit twee of meer ontslaggronden. De ernst van de ontslaggronden moet wel zodanig zijn dat van de werkgever niet kan worden verwacht de arbeidsrelatie te laten voortbestaan.

Wanneer de rechter de arbeidsovereenkomst ontbindt op grond van deze nieuwe cumulatiegrond, kan de rechter aan de werknemer een aanvullende vergoeding toekennen, bovenop de verschuldigde transitievergoeding.